Ավետիք Իսահակյան․ Այդ ոչինչը ես եմ

Արևելյան մի քաղաքում ամառվա միջօրեի շոգին փողոցում՝ պատի ստվերում, պառկած էր մի դերվիշ: Ցնցոտիների մեջ դերվիշը պառկել էր մայթի լայնքին՝ նվաղուն աչքերը կիսափակ: Քաղաքապետ իշխանը՝ հպարտ ու վեհ, հագած ճոխ ու զարդարուն, գալիս էր դանդաղ քայլերով, շրջապատված շքախմբով: Փողոցում մարդիկ ոտքի էին կանգնում, կպչում պատերին և խոնարհ գլուխ տալիս անցնող իշխանին: Շքախմբի առաջնորդը, գավազանը թափահարելով, գոռաց դերվիշի վրա.

В одном восточном городе, в полуденный летний зной, на улице, в тени стены, лежал дервиш.
В лохмотьях дервиш лежал на тротуаре, его усталые глаза были полуоткрыты.
Городской глава — князь, гордый и величественный, одетый роскошно и богато, шел медленным шагом, окружённый свитой.
На улице люди вставали, прижимались к стенам и склоняли головы перед проходящим князем.
Вожак свиты, размахивая посохом, закричал на дервиша:

– Ի՞նչ ես մեկնվել մայթին, ճանապարհը բռնել: Չե՞ս տեսնում՝ ո՛վ է գալիս. վե՛ր կաց, անպատկա՛ռ:

— Почему ты растянулся на тротуаре, загородил дорогу?
Разве не видишь, кто идет? Вставай, невежа!

– Ես միայն ինձնից մեծի առաջ ոտքի կկանգնեմ, – անվրդով պատասխանում է դերվիշը:

— Я встаю только перед тем, кто больше меня, — спокойно отвечает дервиш.

Քաղաքապետը լսում է դերվիշի պատասխանը և հետաքրքրված մոտենում է նրան և հարցնում.

Князь слышит ответ дервиша, с интересом подходит к нему и спрашивает:

– Մի՞թե ես քեզնից մեծ մարդ չեմ:

— Разве я не человек, который больше тебя?

– Իհարկե ո՛չ: Քեզնից բարձր դեռ շատ աստիճաններ կան: Այո, թե ոչ:

— Конечно, нет. Над тобой ещё много ступеней. Да или нет?

– Այո՛:

— Да!

-Դու քաղաքապետ իշխան ես, գիտեմ: Որ բարձրանաս, ի՞նչ պիտի դառնաս,- հարցնում է դերվիշը:

— Ты городской князь, я знаю. А если поднимешься выше, кем станешь? — спрашивает дервиш.

-Նահանգապետ, – պատասխանում է քաղաքապետը:

— Губернатором, — отвечает князь.

-Հետո՞:

— Потом?

– Հետո՝ վեզիր:

— Потом — визирь.

– Հետո՞:

— Потом?

– Փոխարքա:

— Наместник.

– Հետո՞:

— Потом?

– Սահմանը սա է: Մեր բոլորի վրա շահն է: Նա է ամենից մեծը:

— На этом предел. Над всеми нами — шах. Он самый великий.

– Ասենք թե շահ դարձար, հետո՞, – հարցնում է դերվիշը:

— Допустим, ты стал шахом. А потом? — спрашивает дервиш.

– Հետո՝ ոչինչ,- պատասխանում է քաղաքապետը:

— Потом — ничего, — отвечает князь.

-Ահա այդ ոչինչը ես եմ: Ոտքերիս տակից անցի՛ր, և գնա՛ քո ճանապարհը, – նույն անվրդովությամբ պատասխանում է և նվաղուն աչքերը գոցում:

— Вот это “ничто” — это я. Пройди под моими ногами и иди своей дорогой, — с той же невозмутимостью отвечает дервиш и закрывает усталые глаза.

Գավազան — посох

Շքախումբ — свита

Փոխարքա — наместник